
Zou jij je lichaam schenken aan de wetenschap? Heb jij hier weleens over nagedacht? Wij kregen afgelopen week een interessante vraag over dit onderwerp: ‘als ik mijn lichaam aan de wetenschap doneer, keert mijn uitvaartverzekering dan wel uit?’ In dit artikel geven we antwoord op deze vraag, maar we duiken ook de diepte in over het hele onderwerp.
Het schenken van je lichaam aan de wetenschap is een nobele daad die de medische wetenschap kan helpen vooruitgang te boeken. Het stelt professionals in staat om anatomie te bestuderen en nieuwe medische technieken te ontwikkelen. Onze volgende generaties dokters en chirurgen hebben er ongelofelijk veel baat bij.
Maar er zijn ook zorgen en twijfels rondom deze keuze. Veel mensen willen graag een begrafenis of crematie en hebben behoefte aan een persoonlijk afscheid. Anderen maken zich zorgen over de manier waarop hun lichaam wordt behandeld na overlijden.
Wanneer jij serieus nadenkt over het schenken van jouw lichaam aan de wetenschap, dan is dit artikel voor jou!

Het doneren van je lichaam aan de wetenschap heeft verschillende voordelen, zowel voor de medische gemeenschap als voor de samenleving als geheel. Hier zijn enkele belangrijke voordelen:
- Medisch onderzoek: Door je lichaam te doneren, geef je wetenschappers en medische professionals de mogelijkheid om gedetailleerd onderzoek te doen naar de anatomie van het menselijk lichaam. Dit onderzoek kan leiden tot nieuwe inzichten en bevindingen die kunnen helpen bij de ontwikkeling van behandelingen en geneesmiddelen voor verschillende medische aandoeningen.
- Medische opleiding: Het doneren van je lichaam stelt medische studenten en artsen in opleiding in staat om te leren en te oefenen met echte menselijke anatomie. Dit hands-on leerproces is essentieel voor hun opleiding en kan hen helpen bij het ontwikkelen van de nodige vaardigheden en kennis om effectieve medische zorg te bieden.
- Ethische en duurzame keuze: Het doneren van je lichaam aan de wetenschap kan worden gezien als een ethische en duurzame keuze. Je zou voldoening kunnen halen uit het feit dat je na je dood nog een positieve impact kan hebben. Dat je nog steeds iets goeds kunt doen voor de samenleving.
Het proces van het doneren van je lichaam aan de wetenschap
In Nederland zijn er 8 anatomische instituten die lichamen accepteren. Over het algemeen hanteren ze hetzelfde proces voor inschrijving. Hier lees je hoe het proces zal verlopen:
- Informeer jezelf: Het is belangrijk om jezelf goed te informeren over het donatieproces voordat je een beslissing neemt. Dit artikel vertelt je eigenlijk alles wat je moet weten.
- Maak een beslissing: Nadat je voldoende informatie hebt verzameld, kun je een weloverwogen beslissing nemen over het doneren van je lichaam. Dit is een persoonlijke keuze die afhangt van je eigen waarden, overtuigingen en wensen.
- Registratie: Als je hebt besloten om je lichaam te doneren, moet je je registreren bij het desbetreffende anatomische instituut. Dit kan vaak online of via een schriftelijk formulier. Je dient daarnaast een zelfgeschreven wilsbeschikking te hebben, die dien je gezamenlijk met jouw registratie bij het anatomisch instituut in. Let op: deze wilsverklaring is altijd leidend. Ook al heb je bij de notaris iets anders laten vastleggen.
- Documentatie: Het is belangrijk om je donatiebeslissing goed te documenteren. Leg je wilsbeschikking op een plek waar je makkelijk bij kunt. Communiceer deze plek ook met je naasten.
- Communicatie met naasten: Het is essentieel om je naasten op de hoogte te stellen van je beslissing om je lichaam aan de wetenschap te doneren. Het is nuttig om met hen te praten over je beweegredenen en eventuele vragen of zorgen te bespreken die ze mogelijk hebben. Het is belangrijk dat ze je beslissing begrijpen en respecteren.
Het proces van het doneren van je lichaam aan de wetenschap kan emotioneel en complex zijn. Deze beslissing kan vooral voor je naasten een behoorlijke impact hebben. Laten we nu eens kijken naar wat er precies gebeurd wanneer jij je lichaam ter beschikking hebt gesteld en je daadwerkelijk komt te overlijden.
Wat gebeurt er met je lichaam als je het aan de wetenschap schenkt?
Zodra jij bent overleden is het van belang dat je zo snel mogelijk, uiterlijk na 24 uur in het instituut bent waar jij staat ingeschreven. In het anatomisch instituut zul je worden bewaard. Jouw lichaam zal worden gebalsemd of worden ingevroren. Het vervoer naar dit instituut is in de meeste gevallen voor rekening van het instituut. Je hoeft verder niets voor de donatie te betalen.
In het instituut zal jouw lichaam worden geanonimiseerd, dit doen ze door je hoofdharen af te scheren. Jouw oor wordt voorzien van een kenmerk. Zodat het. na onderzoek, wel te achterhalen is wie jij bent. Jouw hele lichaam kan worden gebruikt voor onderzoek. Het is niet gezegd dat het in één stuk zal worden bewaard.
Wanneer er voldoende onderzoek op jouw lichaam is gedaan, zal het worden gecremeerd, gezamenlijk met andere lichamen. Het komt dus niet terug. Je ziet in veel plaatsen waar een anatomisch instituut zich bevindt vaak wel een monument. Waar alle mensen die hun lichaam belangeloos ter beschikking stelden worden herdacht.
Vergaande emotionele gevolgen
Deze werkwijze vergt natuurlijk behoorlijk wat van jouw nabestaanden. Zou jij je lichaam aan de wetenschap willen schenken dan is de tijd om echt afscheid van jou te nemen kort. Ze kunnen natuurlijk wel een afscheid organiseren, dit zal dan zonder jouw lichaam zijn. Omdat je naderhand ook niet terug komt zal er geen plek zijn waar jij komt te liggen of waar je kunt worden uitgestrooid. Vandaar het belang om jouw beslissing duidelijk te communiceren met je naasten. Bij grote bezwaren van jouw geliefden, zou het je ook kunnen weerhouden om je lichaam te schenken aan de wetenschap.
Welke anatomische instituten zijn er in Nederland
Nu is er al jaren een grote toestroom van mensen die zichzelf ter beschikking willen stellen aan de wetenschap. De toestroom van lichamen is in Nederland vele malen groter dan het aantal lichamen dat nodig is voor onderzoek. Wat bijzonder is! In Nederland is er al 15 jaar een overschot, en daarin zijn wij uniek. In de Verenigde Staten is een groot tekort aan donoren van lichamen.
Dat betekent dat heel veel instituten geen mensen meer inschrijven. Er is een opnamestop in veel instituten. We noemen hieronder om welke 8 instituten het gaat. En…of ze ook nog lichamen accepteren op dit moment.
– UMCG in Groningen, vanaf 24 juni 2024 is het niet mogelijk om in te schrijven voor lichaamsdonatie.
– LUMC, in Leiden, per 5 oktober 2021 is het weer mogelijk om geaccepteerd te worden voor lichaamsdonatie
– RadboudUMC, in Nijmegen, gesloten voor inschrijvingen
– Erasmus MC, in Rotterdam, vanaf 1 maart 2023 gesloten voor inschrijvingen
– UMC Utrecht, vanaf 1 mei 2018 gesloten voor inschrijvingen.
– AMC, in Maastricht, tot 1 januari 2025 gesloten voor inschrijvingen. Daarna deels geopend, alleen voor inwoners van rondomliggende plaatsen. Dit gaat via postcodes.
– AMC, in Amsterdam, per 22-07-2024 gesloten voor inschrijvingen. En vanaf 25 januari 2024 is er een nieuwe regel: wanneer je als donor binnen 6 maanden na inschrijving komt te overlijden, bestaat de kans dat je lichaam niet wordt geaccepteerd.
– VUMC, in Amsterdam, op dit moment gesloten voor inschrijvingen.

Maar krijg ik het geld van mijn uitvaartverzekering wel uitgekeerd?
Het antwoord op de vraag of je het geld van je uitvaartverzekering, waar je vaak al jaren premie voor hebt betaald, ook uitgekeerd krijgt wanneer jij je lichaam aan de wetenschap zou schenken…is ja! Maar, dit geldt eigenlijk alleen voor de zogenaamde kapitaalverzekering of levensverzekering. Bij een natura pakket, waar jij de uitkering in diensten krijgt geleverd, kan dit dus niet in geld worden uitgekeerd.

Veelgestelde vragen over je lichaam schenken aan de wetenschap
- Zijn er voorwaarden? Ja, je lichaam moet voldoen aan een aantal eisen. Zo moet je lichaam anatomisch zo normaal mogelijk zijn, een lichaam dat bijvoorbeeld vergroeid is, zou afgewezen kunnen worden. Wanneer jij ook orgaandonor bent, gaat deze soort donatie altijd voor lichaamsdonatie. Wanneer jij je organen doneert zal jouw lichaam hierna niet meer geaccepteerd worden voor lichaamsdonatie. Dit kan nog wel bij weefseldonatie, hoornvlies, huid e.d. hebben geen invloed op lichaamsdonatie. Maar een ernstig ongeval of een zware operatie zouden er voor kunnen zorgen dat jouw lichaam niet meer geconserveerd kan worden. Dit zou ook een afwijzing betekenen.Wanneer je komt te overlijden in het buitenland kan je lichaamsdonatie ook niet meer plaatsvinden. Ook mensen die lijden aan Creutzfeld-Jacob of HIV komen niet in aanmerking. Wanneer je ernstig obesitas hebt, is dat ook reden om je lichaam niet te accepteren.
- Kost een donatie geld? Nee, in principe kost het jou niets. De kosten van het vervoer naar het anatomisch instituut en de crematie na het onderzoek komen voor rekening van het instituut
- Kan ik een vergoeding krijgen voor het schenken? Nee, in Nederland is je lichaam schenken aan de wetenschap een altruïstische daad. Dat wil zeggen dat het een goede daad is, waar je zelf geen baat bij hebt.
- Kan mijn lichaam alsnog worden geweigerd? Ook al voldoe ik aan alle voorwaarden? Ja, alle instituten behouden zich het recht voor om een lichaam te weigeren op het moment van aanbieden. Ook al sta je wel bij het instituut ingeschreven en voldoe je aan alle voorwaarden. Dit heeft vooral te maken met het grote aanbod van lichamen.
- Kunnen mijn nabestaanden alsnog mijn lichaam schenken aan de wetenschap? Ook al heb ik dit zelf niet zo bestemd? Ja, dat kan. Hier moet de burgemeester van de gemeente waar jij woont toestemming voor geven. De wet op de lijkbezorging stelt dat ontleding niet binnen 36 uur mag plaatsvinden. En dat dit altijd onder toezicht van een arts moet gebeuren.
- Is het verstandig om verzekerd te zijn voor een uitvaart? Ook al wil ik mijn lichaam schenken aan de wetenschap? Ja, het is zeker verstandig om alsnog verzekerd te zijn voor een uitvaart. Jouw lichaam kan namelijk alsnog geweigerd geworden. En dan zal jouw lichaam anders moeten worden ‘bestemd’. Dan komt er een begrafenis of crematie. Ons advies om altijd een kapitaalverzekering af te sluiten. Of om een bedrag opzij te zetten voor je uitvaart.
Wat is RISE Labs, en is dit bedrijf betrouwbaar?
We kennen het bedrijf RISE Labs zelf niet, het is een Nederlandse dochteronderneming van een Amerikaans bedrijf (Medcure) dat handelt als bodybroker. Ze handelen in lichaamsdelen. Daarmee is het een commerciële speler. Terwijl de anatomische instituten waar we in dit artikel aan refereren allemaal vanuit universiteitsziekenhuizen worden gerund.
Dit artikel van de NOS besteedt aandacht aan dit bedrijf. Er zijn destijds ook kamervragen over gesteld aan Hugo de Jonge, toenmalig minister van Volksgezondheid. Dit bedrijf mag gewoon opereren in Nederland. Het valt niet onder de wet van de lijkbezorging. Ons advies zou zijn om zelf goed te onderzoeken of je je lichaam aan dit bedrijf zou willen schenken.
Zou jij je lichaam schenken aan de wetenschap?
We weten dat je met het lezen van dit artikel in ieder geval goed geïnformeerd bent. Veel mensen houden graag de regie zelf in handen, en dit kan zelfs tot het met het bestemmen van jouw lichaam wanneer je overleden bent. En dat begrijpen we heel goed!
Wanneer jij ook iemand bent die al precies weet hoe jouw afscheid eruit moet komen te zien, leg dit vooral vast. Wel zo rustig voor jezelf. Maar vergeet hierin jouw nabestaanden niet. Als zij niet weten wat jij gewild zou hebben zorgt dit vaak voor frustratie. Bekijk ook eens dit artikel over het vastleggen van je wensen.
Wil jij zelf de regie houden? Leg kosteloos al je wensen vast, dit kan heel gemakkelijk en snel. De wetenschap dat alles ook na jouw dood zo zal verlopen als jij dat graag wil zal je enorm veel rust geven. Gegarandeerd!
Plaats een opmerking